بهطوری که با کوچکترین توقف بیمورد خودروها در یکی از همین معابر، شاهد بهوجود آمدن ترافیک سنگین خواهیم بود که میتواند به سایر خیابانها و دسترسیها نیز رسوخ کرده و باعث کندی حرکت وسایل نقلیه و در نتیجه تاخیر در رسیدن به مقصدهای شهروندان شود.
پیچیدگی ترافیک تهران روزبهروز گوی سبقت را از تحقیقات و مطالعات کارشناسانه و دستاوردهای آن میرباید و همواره جلوتر از راهحلها حرکت میکند. مدیران شهری در تکاپوی حل مسئله، تدابیر و سیاستهای گوناگونی اتخاذ میکنند که در بیشتر مواقع بهصورت مسکنهای مقطعی، مدت زمانی بیماری را التیام میبخشد.
از جمله راه حلهایی که کارشناسان برای رفع معضلات ترافیک شهر تهران پیشنهاد میکنند، میتوان به مواردی از قبیل احداث معابر جدید یا تعریض معابر، مدیریت تقاضای سفر و توسعه سیستمهای حملونقل عمومی به جای خودروی شخصی اشاره کرد.
«کاهش سفرهای غیرضروری» یا «خارج کردن این سفرها از ساعات اوج ترافیک» راهکار دیگری است که میتواند به روانسازی ترافیک شهری در تهران منجر شود، به این شرط که در گام اول با گسترش سامانههای الکترونیکی تقاضای سفر را کاهش داد و در گام دوم سفرهای غیرضروری را از چرخه ساعات اوج ترافیک خارج کرد، این تجربهای است که در کشورهای توسعه یافته با بالابردن هزینه سفرهای غیرضروری در ساعات اوج صبح با موفقیت اجرا شده است اما به هر حال در کشور ما بهدلیل تبعات اقتصادی آنها باید محتاطانه با این مقوله برخورد شود.
در تعدادی از کشورهای جهان ساعات شروع کار انطباق خاصی با وضعیت ترافیکی موجود دارد. البته در این وضعیت هم میتوان این کشورها را به 2دسته تقسیم کرد. کشورهایی که ساعات کاری در آنها اصطلاحا وقت پرت ندارد و کشورهایی که زمان در آنها بسیار هدر میرود.
نمونه بارز گروه اول ژاپن است. در ژاپن ساعت شروع کار مدارس 30/8 و در مناطقی دیگر 9صبح است. آنها برای این کار دلایل خاص خود را دارند. دلایلی که تغییرات آن از اوایل دهه 70 میلادی برای دولتمردان ژاپنی مطرح شد. شاید باور کردنی نباشد اما در بعضی از نقاط سرد ژاپن ساعت شروع کلاسها از ساعت 9تا30/9 صبح است. نیوزیلند، کشوری پهناور اما کم جمعیت. آنها میتوانند ساعات کاری تمام بخشها را با یکدیگر هماهنگ کنند زیرا جمعیت اندکی دارند اما چنین چیزی دیده نمیشود. در واقع نه تنها ساعت کار بانکها، ادارات و مدارس با یکدیگر متفاوت است بلکه محل عبور و مرور دانشآموزان نیز منفک شده.
این کار نیز ابتدا با مخالفت 11ارگان در نیوزیلند مواجه شد؛ ارگانهایی چون راهنمایی و رانندگی، پلیس، سازمان اطلاعات، آموزش و پرورش و... در نهایت یک ارگان وظیفه میانجی را ایفا کرد و آن شهرداری اوکلند بود. شهردار اوکلند در نشستی برای سران این ارگانها توضیح داد که تغییر ساعت فعالیتهای روزانه میتواند تأثیر بسزایی در روند حرکتی جامعه داشته باشد.
علیاکبر آقایی، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس با اشاره به اینکه درصورت دریافت مطالعات کارشناسی در مورد تغییر ساعت کار ادارهها، مدارس و بانکها از ابتدای مهر ماه این امکان وجود دارد که طرح دو فوریتی در این مورد به صحن علنی مجلس ارائه شود، اظهار داشت: این فرصت در کمیسیون عمران مجلس فراهم است تا مطالعات و نظرات کارشناسی در مورد تغییر احتمالی ساعت کار ادارهها، بانکها، مدارس و کارخانجات را برای کاهش پیک ترافیک سفر توسط شهرداری و راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ دریافت و به بررسی دقیق آن بپردازد.
توزیع سفر در ساعات بیشتر، یکی از شیوههایی است که در بسیاری از شهرهای پرترافیک جهان اجرا شده، اگر بتوان سفرهای کاری، آموزشی و تجاری را در ساعات بیشتری از روز توزیع کرد، از لحاظ کارشناسی کمک قابل توجهی به کاهش ترافیک در سطح شهر خواهد شد. براساس مطالعات صورت گرفته توزیع زمان سفر در طول روز میتواند به میزان 25درصد به کاهش ترافیک تهران کمک کند و اگر بتوان بین ساعات کار ادارات، مدارس و بازار تفاوت معناداری ایجاد کرد، میتوانیم ترافیک را به سمت یک خط افقی تغییر دهیم. یوسفنژاد، عضو فراکسیون اقلیت مجلس نیز معتقد است: همه ساله با شروع سال تحصیلی جدید از ابتدای مهرماه، میزان تردد خودروها در ساعات ابتدایی روز با افزایش چشمگیری روبهرو میشود. تغییر ساعت ادارات و مدارس از مهرماه از اوج ترافیک در ساعات اولیه صبح میکاهد و سبب آرامش روانی شهروندان میشود.
ترافیک و معضلات ناشی از آن را با سادهترین راه که همان تغییر ساعت است، میتوان حل کرد. مجلس باید برای این مسئله یک مصوبه دارای فوریت را در دستور کار قرار دهد، حل این موضوع باید به سرعت انجام شود زیرا تا مهرماه زمانی باقی نمانده و باید برای این مسئله هر چه سریعتر تصمیمگیری کرد.